Een veelgestelde vraag: “hoe bereken ik mijn uurtarief als fotograaf” of “wat is het uurtarief van een fotograaf”. In deze blog leg ik je wat de uurtarieven van fotografen in Nederland zoal zijn en hoe je jouw eigen uurtarief kunt berekenen. Op het internet vindt je ook allerlei formules om je uurtarief als fotograaf te berekenen. Lees verder om te begrijpen waarom zo’n formule eigenlijk zinloos is.

Update: Epsilon Studios start binnenkort een cursus over marketing en ondernemerschap binnen de fotografie. Wil je hierover op de hoogte worden gehouden (inhoud, data en prijzen), stuur ons dan vast een e-mail!

Wat is het gemiddelde uurtarief van een fotograaf?

Gemiddeld kost een fotograaf € 75 per uur (als je verschillende bronnen en onderzoeken combineert en daar weer het gemiddelde van berekent). Maar hoeveel dit precies is, is eigenlijk helemaal niet zo relevant. Er bestaan genoeg fotografen die een uurtarief hanteren van ver onder de € 50 per uur, maar ook genoeg die daar ver boven zitten (denk aan uurtarieven van ver boven de € 200 per uur).

De hoogte van het uurtarief wordt o.a. bepaald door:

  • Hoeveel ervaring heeft de fotograaf?
  • Richt de fotograaf zich op de zakelijke- of particuliere markt?
  • Hoe onderscheidend is de fotograaf en is er sprake van schaarste?
  • Wat zit er wel- en niet inbegrepen bij het uurtarief? Denk aan o.a. nabewerking, reiskosten en licenties.
  • Om welke specialistie(s) gaat het? Product-, fashion- of editorial fotografie betalen andere tarieven, wat ook weer per sector verschilt.

Verschillende uurtarieven

Het is gebruikelijk dat fotografen en andere ondernemers verschillende uurtarieven hanteren voor verschillende werkzaamheden. Zo kan het zijn dat een fotograaf de volgende uurtarieven hanteren:

  • Reistijd in de auto: € 50 per uur (of bijv. € 0,50 per k.m.)
  • Tijd voor fotografie op locatie: € 100 per uur
  • Tijd voor nabewerking op kantoor: € 75 per uur

Je zou kunnen stellen dat deze fotograaf een gemiddeld uurtarief heeft van  € 75 per uur heeft, wat helemaal niet zo gek zou zijn. Toch werkt het in de praktijk niet zo gemakkelijk omdat het maar de vraag is hoe de uren zijn verdeeld. Kijk maar naar de volgende rekensom m.b.t. de fotograaf uit het voorbeeld:

  • Fotograaf moet van Eindhoven naar Groningen (6 uur reistijd totaal)
  • De opdracht (portretten) op locatie is relatief kort (2 uur totaal)
  • Nabewerking is daarom ook relatief kort (1 uur totaal)
  • Totaal: 9 uur

Als je de juiste uren attributie toepast kom je uit op een totaal van € 575 Als je dit bedrag deelt door het aantal declarabele uren kom je uit op een gemiddeld uurtarief van € 63,88.

Sommige fotografen spreken ook wel van een zogenaamd “hoogtarief” en een “laagtarief”. Het is ook gebruikelijk dat je voor vaste klanten andere prijsafspraken maakt dan voor nieuwe of eenmalige klanten. Zo kan de volgende situatie zich voordoen:

  • Klanten die 1-2 opdrachten per jaar afnemen: € 100 per uur
  • Klanten die 3-5 opdrachten per jaar afnemen: € 90 per uur
  • Klanten die 6-10 opdrachten per jaar afnemen: € 80 per uur

 

Is het gebruikelijk om korting te geven?

Dat ligt er aan. Doorgaans adviseer ik andere fotografen om niet aan korting en/of aanbiedingen te doen. Echter is het toch gebruikelijk om vaste (en iets lagere) prijsafspraken te maken met vaste en terugkerende klanten. Dat is logisch: volume zorgt voor meer zekerheid, maar ook meer efficiëntie. Mijn vaste klanten betalen zo’n 20% minder dan andere klanten. Deze vaste klanten kosten mij ook aanzienlijk minder tijd, omdat ik geen lange offertes en meetings hoef te doen. Je bent goed op elkaar ingespeeld. Een vaste klant kan letterlijk naar mij appen: “Dinsdag 23 januari weer portretten?” en ik kan simpelweg reageren met “Ja, tot dan!”. Dit kan je veel tijd aan voorbereiding besparen.

Declarabele uren (vs. gemaakte uren)

Los van dat het gebruikelijk is om verschillende uurtarieven te hanteren voor verschillende werkzaamheden en klanten, is het ook maar de vraag wat je daadwerkelijk hebt gewerkt t.o.v. wat je daadwerkelijk naar de klant doorfactureert. Dat laatste noemen we ook wel “declarabele uren”. In het rekenvoorbeeld van hierboven zitten bijvoorbeeld geen uren in voor het maken van een offerte (soms komen daar zelfs meerdere versies/aanpassingen bij kijken), contact via mail en telefoon en eventuele wensen achteraf. Dit zijn uren die je in theorie wel kunt factureren, maar het is in veel gevallen niet zo gebruikelijk. Zou je deze uren wel meenemen, dan krijg je al snel 3 uur extra werk bovenop de 9 declarabele uren waarbij het uurtarief eerder uitkwam op € 63,88. Het nieuwe uurtarief wordt dan € 47,92. Het is dus maar net hoe je rekent.

Alternatieven voor uurtarieven

De tegenhanger van het welbekende uurtarief (inspanningsverplichting, zegt niet direct iets over het resultaat) is het rekenen in “stukprijzen”, “projectprijzen” of “pakketprijzen”. Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat portretfotografie € 100 per uur kost en de klant een factuur sturen van € 300 na een sessie van 2 uur (+1 uur nabewerking). Je zou ook kunnen zeggen dat een portret € 100 kost, ongeacht de tijd. Als je binnen een uur bij een organisatie 5 portretten kunt maken, kun je dus € 500 factureren. Omgerekend heb je dan al snel te maken met een uurtarief van € 250 (dan reken ik nog een uur voor de nabewerking). Ik merk dat hoe meer high-end de fotografen worden, hoe meer zij rekenen voor de prestaties die zij leveren t.o.v. een vergoeding per uur.

Een ander gebruikelijk alternatief is een zogenaamde “dagprijs” of “dayrate”. Vaak wordt hier ook gerekend in hele en halve dagprijzen/dayrates. Veel fotografen kosten bijv. € 1.000 voor “een dag werk”. Vaak is dit een “all-in prijs”. Een dag duurt al snel 8, maar ook makkelijk 12 uur. Daarbij kost de nabewerking vaak ook nog 4-8 uur. En dan heb ik het nog niet eens gehad over overleg, extra wensen, reistijd etc. Voor je het weet gaat er 20 uur zitten voor een dagprijs van € 1.000. Omgerekend krijg je dan een uurtarief van € 50. Wederom: het is maar net hoe je rekent.

Naast deze componenten zijn er nog twee belangrijke varianten: reiskosten en licentie/betaling voor gebruik. Reiskosten worden vaak per kilometer afgerekend (doorgaans tussen de 19- en 50 ct/km), maar je kunt er ook een uurtarief aan hangen. Vaak zijn de reiskosten maar zo’n 10% van de totale omzet. Wat vaak een veel groter component is van de omzet: wat je vraagt voor het gebruik van je beelden (licentie). Dit is een onderwerp dat een aparte blogpost verdient, maar kort gezegd komt het neer op het volgende: als je vooral voor kleinere (MKB) klanten schiet doe je hier waarschijnlijk weinig tot niks mee (al is de keuze volledig aan jou, de vraag is meer: kom je er mee weg?). Als je voor grote (internationale) merken werkt, reken je vaak een X-procent bovenop je tarieven. Meestal is dit tussen de 50-100%, dus je zou je dagtarief zo maar eens kunnen verdubbelen.

Uurtarief bepalen via een formule

Op het internet kom je op verschillende websites formules en Excel sheets tegen over hoe je als fotograaf jouw uurtarief zou moeten berekenen. Echter gaat het dan al heel snel goed mis: het eerste dat je moet invullen is je “gewenste inkomen”. En vanuit daar wordt teruggerekend hoeveel uur je dan tegen welk tarief bij hoeveel kosten moet werken. Dit principe is heel vreemd. Het doet vermoeden dat je iets waard bent simpelweg omdat jij zelf vindt dat jij dat waard bent. In de praktijk is jouw mening over wat je waard bent tamelijk irrelevant en draait het om wat je waard ben in de ogen van jouw afnemers (klanten). De markt bepaalt dus in grote mate wat jij waard bent en jij gaat daar min of meer in mee. Uiteraard kan jij vinden dat je meer waard bent en dus meer vragen: de kans is dan wel groot dat de markt jou massaal zal gaan negeren (prijselasticiteit). En daar zit je dan met je hoge uurtarief zonder werk. Je kunt dus beter gemiddeld 40 uur per maand € 100 doorfactureren naar je klanten dan 10 uur per maand á € 150, omdat veel klanten dan afhaken omdat ze je te duur vinden. Bij het een uurtarief van € 100 per uur heb je dan een omzet van € 4.000 per maand en bij een uurtarief van € 150 een omzet van € 1.500 per maand.

Prijselasticiteit in de fotografie

Prijselasticiteit kan simpel worden uitgelegd: de mate waarin een bepaald product of dienst (lees: fotografie) door de markt reageert op een prijsverandering. Met andere woorden: in hoeverre zal de markt (afnemers, mensen die jou als fotograaf willen inhuren) reageren op een prijsdaling of een prijsstijging?

Een goed voorbeeld van een prijselastische dienst is “de kapper”. Als een kapper voor een simpele knipbeurt van € 15 naar € 30 zou gaan, dan zal de markt daar flink op gaan reageren (minder vraag). Een voorbeeld van een prijsinelastisch product (het tegenovergestelde van een prijselastisch product) is brandstof, zoals benzine of diesel. Of de prijs nou € 1,50 per liter is of € 1,80: het heeft weinig invloed op ons rijgedrag. We moeten immers toch naar ons werk of het ziekenhuis, ongeacht of het nou iets duurder of iets goedkoper is.

uuratrief bepelen fotografie

Prijselasticiteit houd ook nauw verband met de hoeveelheid beschikbare substituten voor dezelfde product/dienst. In het voorbeeld brandstof: je hebt nou eenmaal een auto die bijv. enkel benzine accepteert, dus je hebt eigenlijk geen andere keus dan toch maar te gaan tanken (al is het openbaar vervoer ook een alternatief, maar dat kent weer andere nadelen). Als je een kapper tegen komt die voor jou te duur is, is het veel makkelijker om te zeggen: ik wacht nog wel een weekje of 2 tot dat één van de andere goedkopere kappers uit de buurt tijd hebben. Het is daarom belangrijk om je te realiseren hoeveel alternatieven er zijn voor jouw dienstverlening (fotografie).

Een aantal substituten voor fotografie:

  • Er zijn in zijn algemeenheid veel fotografen, dus genoeg anderen die het ook willen doen
  • De klant kan er ook voor kiezen om het zelf te doen, of een werknemer die het als hobby doet
  • De klant kan er ook voor kiezen om online stock foto’s te gaan gebruiken (kan zowel gratis als betaald)
  • De klant kan er ook voor kiezen om CGI in te zetten voor productfotografie (computer generated imagery)

Zoals je ziet zijn er genoeg alternatieven voor jouw dienstverlening. Mede hierdoor is fotografie een dienst dat prijselastisch is, ofwel: hoe hoger je prijs, hoe lager de vraag (doorgaans, er bestaan uitzonderingen).

Advies: vraag waar je mee weg komt

Eigenlijk is er maar één goed antwoord op de vraag over je uurtarief. En dat is dat je moet vragen waar je mee weg komt (lees: zo veel als mogelijk). Als de afgelopen 10 offertes allemaal niet doorgingen bij een uurtarief van € 150, zou dat mogelijk aan je uurtarief kunnen liggen (of beter gezegd: aan je uurtarief i.c.m. jouw portfolio, professionaliteit en meer). De perceptie van waarde en geld verschilt van situatie tot situatie. € 5.000 is voor een oude Honda misschien veel, terwijl dat voor een even oude Ferrari weer heel weinig is. Wees je dus goed bewust van jouw niveau. Als je die € 150 per uur perse wilt behouden, zou je wellicht moeten sleutelen aan je de opbouw van je offertes, jouw portfolio, imago etc. Of je laat jouw presentatie en werkwijze hetzelfde, en verlaag simpelweg je uurtarief van € 150 naar € 100. Als het goed is zullen jouw (potentiële) klanten hier ook anders op reageren. Er is dus geen simpele formule te geven over welk uurtarief je zou moeten hanteren: was het maar zo makkelijk. Luister goed naar je klanten, houd je concurrenten goed in de gaten en wees kritisch op jezelf. Foto’s maken an sich is niet zo ingewikkeld (meer), dus waarom zouden anderen honderden – of zelfs duizenden – euro’s moeten bepalen voor jouw “uit de hand gelopen hobby”?

Wat als je dan niet rond komt?

Stel je voor dat een realistisch uurtarief voor jou € 60 is als je jezelf vergelijkt met jouw directe concurrentie en o.b.v. wat je aanvoelt bij offertes die eerder wel/niet door gingen. En je bent het afgelopen half jaar gemiddeld 6 uur per week declarabel geweest (1-2 betaalde opdrachten per week). Dan heb je een maandomzet van zo’n € 1.440 per maand. Haal je daar je kosten van af (zeg voor het gemak: € 240), dan houd je een winst over van € 1.200 per maand (waar mogelijk nog (een beetje) inkomstenbelasting van af moet). Dat is niet bepaald veel voor een volwassen persoon.

Men is dan vaak geneigd om te denken: wat nou als ik mijn uurtarief aanzienlijk omhoog gooi? Dan heb ik toch ook meer omzet? Maar zoals ik al eerder zei: de kans is groot dat je klanten je te vaak te duur zullen vinden en je dus uiteindelijk minder omzet en dus winst maakt. Ik ben hier geen voorstander van, en daarom heb ik twee adviezen:

1) Korte termijn (0-2 jaar): behoud je uurtarief, zorg voor ander (aanvullend) inkomen

In plaats van jezelf uit de markt te prijzen kun je beter voor hetzelfde geld blijven werken en je netwerk en ervaring vergroten. Wellicht kun je in je vrije tijd (die heb je dan als het goed is wat meer) extra ervaring opdoen met vrij werk bijvoorbeeld. Of een gevestigde fotograaf assisteren bijvoorbeeld. Daarbij is het veelvoorkomend en verstandig om je inkomen uit de fotograaf aan te vullen met andere geldstromen. Dit kan zowel in loondienst (denk aan 16 uur per week bij je oude werkgever) als freelance (wellicht kun je naast fotograferen ook één website per maand ontwerpen).

2) Lange termijn (2-5 jaar): verhoog je uurtarief, maar tegelijk ook je niveau en portfolio

Op termijn, als je meer naamsbekendheid en ervaring krijgt, kun je jouw uurtarief aanzienlijk omhoog gooien. Ook zal je gemiddeld meer uren per week declarabel kunnen zijn. Belangrijk hierbij is wel dat jouw niveau en portfolio blijft groeien. In deze enorm concurrerende markt is stilstand achteruitgang. Stel dat jouw uurtarief van € 60 naar € 85 kan en je van gemiddeld 6 naar gemiddeld 12 uur declarabel per week gaat, wordt je omzet al ruim € 4.000. Het begin is veruit het moeilijkst, daar moet je doorheen zien te bijten (lees: advies 1 hierboven, over de korte termijn).

 

Je merkt wellicht al dat ik de verantwoordelijkheid van het inkomen/het uurtarief graag bij de ondernemer/fotograaf zelf laat. Nogmaals: het principe van “hoeveel wil je per jaar verdienen” en “hoeveel uur ben je bereid daarvoor te werken” is echt veel te kort door de bocht om je uurtarief te bepalen. Dan ga je puur uit van jezelf. In mijn optiek ben je als fotograaf in beginsel niks waard, tot je het tegendeel hebt bewezen. En dat kost (heel veel) tijd.

Wat zijn gangbare uurtarieven voor fotografen?

Aan het begin gaf ik al aan dat het gemiddelde uurtarief € 75 per uur is. Als je mijn blogpost goed hebt gelezen ben je het hopelijk met mij eens dat dit heel weinig zegt. Daarom heb ik geprobeert om een paar situaties te schetsen met gangbare/realistische uurtarieven.

  • Fotograaf met weinig ervaring (particuliere markt), uurtarief van € 30-40 per uur
  • Fotograaf met weinig ervaring (zakelijke markt), uurtarief van € 40-60 per uur
  • Fotograaf met 3-5 jaar ervaring (particuliere markt), uurtarief van € 50-100 per uur
  • Fotograaf met 3-5 jaar ervaring (zakelijke markt), uurtarief van € 75-100 per uur
  • Fotograaf met 5-10+ jaar ervaring (particuliere markt), uurtarief van € 100-150 per uur
  • Fotograaf met 5-10+ jaar ervaring (zakelijke markt), uurtarief van € 100-200 per uur

Moet ik mijn tarieven op mijn website vermelden?

Als je particuliere klanten bedient is het meestal verstandig (én gebruikelijk) om je prijzen op je website te zetten. Particulieren hebben vaak een beperkt budget en zijn het gewend om prijzen te zien en te kunnen vergelijken. Een offerte aanvragen is dan ook veel minder gebruikelijk en is in feite een soort drempel. Dit kan je makkelijk klanten gaan kosten. Daarbij kun je door je prijzen gewoon te vermelden ook “low-ballers” (mensen die voor een dubbeltje op de eerste rang willen) voorkomen. Scheelt je ook weer tijd. Een soor voorselectie dus.

  • Tip: vermeld de prijzen altijd incl. BTW voor particuliere klanten.

 

Als je zakelijke klanten bedient is het meestal verstandig (én gebruikelijk) om je prijzen niet op je website te zetten. Zakelijke klanten zijn het ook gewend om in het proces van een offerte aanvragen te stappen. Bovendien is het voor zakelijke klanten veel meer maatwerk en kun je niet zo snel met een concreet bedrag komen. Uitzonderingen daarbij zijn opdrachten die wél erg concreet zijn. Een goed voorbeeld daarvan zijn portretten. Zo zie je vaak vaste pakketten en prijzen voor portretfotografen t.b.v. bijv. personal branding en LinkedIn.

  • Tip: vermeld de prijzen altijd excl. BTW voor zakelijke klanten.

Relevante video’s

Als je meer te weten wilt komen over dit onderwerp zijn hier een paar relevante video’s (Engelstalig):