Het coronavirus (COVID-19) raakt ons fotografen hard. Daarom heb ik hier een overzicht gemaakt met tips om hier doorheen te komen: waar kun je op besparen, waar moet je in investeren, hoe zorg je voor meer inkomsten en welke steun kun je als krijgen van de overheid? Allemaal toegespitst op de professionele fotograaf.

Stap 1: Besparen

Ik twijfelde heel erg of ik hier mee wilde beginnen of juist eindigen. Daarom wil ik duidelijk maken dat ik dit niet het meest belangrijk vind, maar wel bewust als stap 1 heb neergezet. Dit komt omdat besparen in veel gevallen zo geregeld is. En hoe eerder je begint met besparen, hoe eerder het voordeel oploopt. Specifiek voor fotografen en creatieven kun je besparen op o.a. de volgende diensten:

  • Adobe Creative Cloud (CC) biedt 2 maanden gratis. Chat met ze als je bent ingelogd en je hebt het zo geregeld.
  • Boekhoudsoftware is natuurlijk cruciaal, maar als de komende maanden minder facturen stuurt kun je vaak (tijdelijk) downgraden naar een gratis account.
  • Microsoft Office 365 is voor sommigen een beetje een luxe. Ik gebruik het nog best veel, maar eigenlijk kun je ook alles in Google Drive doen. En dat is gratis.
  • Google Drive is gratis mits je gaat voor hun gratis plan. Wellicht een idee om te downgraden dus. Hetzelfde kan gelden voor Google G Suite.
  • Dropbox is natuurlijk praktisch hetzelfde als Google Drive en kun je dus ook op besparen. Zelf heb ik het niet, maar waarschijnlijk hebben zij ook acties.
  • WeTransfer heeft geen speciale COVID-19 regeling. Via de chat heb ik er wel voor gezorgd dat ik 10% korting krijg op mijn factuur van volgend jaar.
  • Pixieset biedt je – als je bij aan het cancelen bent, een speciale COVID-19 aanbieding van 2 maanden gratis.
  • Domeinen heb je vaak te veel onder het mom van “misschien dat ik ooit nog…”. Zeg ze gewoon op.
  • Verzekeringen heb je als het goed is niet voor niets. Zeg ze dus niet zomaar op. Maar ook hier valt wat aan te doen. Bel/chat met ze.
  • Website hosting bij partijen als Squarespace (sorry Tony!) is makkelijk maar duur. Ik doe het zelf en gebruik het gratis WordPress CMS.
  • Internet/mobiel kun je ook op besparen. Zelf ben ik van 25 GB 4G naar 10 GB 4G gegaan. Wellicht is glasvezel ook een overbodige luxe.

Stap 2: Investeren

Dit klinkt natuurlijk heel dubbel, maar nu is het moment om te investeren in jezelf. Dat kan geld kosten, maar het hoeft niet.

2.1: Investeer in jezelf (kennis)

Dit is een van de belangrijkste dingen die je kunt doen in een crisis als deze. De sterkste zullen overleven, dus als je wilt dat je over een paar maanden en een paar jaar nog relevant bent is dit het moment om te werken aan je vaardigheden. Het internet staat vol met informatie over alles wat met fotografie, video, ondernemerschap en nog veel meer. Het kan geld kosten, maar het hoeft zeker niet. En wat is € 295 nou echt voor een cursus waar je op korte én lange termijn ontzettend van gaat profiteren?

2.2: Investeer in gereedschap

Deze is heel dubbel: doe het alleen als je geld over hebt. Als je om je heen kijkt en luistert lijkt het alsof iedereen failliet gaat. Uiteraard geldt dat niet voor iedereen. Heb jij nog een vette bankrekening, dan kan daar mogelijk nog best wat van af. Webshops en fysieke winkels hebben veel aanbiedingen omdat ze meer cash flow nodig hebben. Bedrijven gaan niet failliet doordat ze verlies draaien maar doordat het geld op is. En het hoeft niet nieuw: tweedehands is ook een optie (cameranu.nl heeft nu mooie aanbiedingen). Een nieuwe lens is vaak een goede investering met een hoge ROI die daadwerkelijk voor nieuwe mogelijkheden kan zorgen. En zo houd je de economie nog een beetje draaiende ook.

2.3: Investeer in je website

Je website is hoogstwaarschijnlijk heel belangrijk voor je. In mijn ogen veel belangrijker dan je social media (mede daarom doe ik er praktisch niks mee). En toch is de kans groot dat jij meer tijd steekt in je social media dan in je website. Fotografen staan er ook om bekend om een niet up-to-date website te hebben. Na ruim een maand van lockdown kun je eigenlijk niet meer met smoesjes komen. Maar wat moet je dan doen? Wat dacht je van een compleet nieuw thema (kun je ook op besparen, lees hierboven)? Je portfolio updaten kost al snel een paar dagen tijd. Kun je maar vast mee beginnen. En dan nog mijn beste tip: werk aan je SEO ofwel: je organische online vindbaarheid. Leuk dat jij (tot voorheen?) veel voor mekaar kreeg via mond-tot-mond reclame (ik ook). Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat gratis clicks uit Google niet interessant kunnen zijn. Zelf heb ik er heel veel aan.

Concrete SEO-actiepunten?

  1. Gebruik de juiste zoekwoorden op de juiste plekken
  2. Zorg voor betrouwbare links naar je website
  3. Zorg voor reviews van klanten

2.4: Investeer in je netwerk

Een bekend gezegd luidt “Het gaat er niet om wie je bent, maar om wie je kent”. Ik had het graag anders gezien, maar er zit een grote kern van waarheid in dit gezegde. Jij zit thuis, maar die andere toffe fotograaf, designer en copywriter ook. Stuur een mailtje en misschien is het leuk om eens een uur te sparren. Zelf heb ik uit de meest onverwachte hoeken goede business kunnen halen. Laat staan wat er gebeurt als je het niet aan toeval overlaat.

2.5: Investeer in je merk

Een half jaar geleden heb ik mijn bedrijfsnaam, website, logo en visie verandert. En dat kostte gigantisch veel tijd, los van het feit dat ik tot aan de coronacrisis zo’n 7 dagen per week aan het werk was. Het moest altijd tussendoor, in de avonden en in het weekend. Als ik toen had geweten dat ik nu zeeën van tijd had gehad had ik er mee gewacht tot nu. Een nieuw merk bouwen kost niet per se veel geld (tenminste, voor ons fotografen), het kost vooral heel veel tijd.

2.6: Investeer in vrij werk

Uiteraard kun je ook nog altijd investeren in vrij werk. En ook dit gaat goed samen met punt 2.1: in jezelf investeren (kennis). Breng je nieuwe kennis in de praktijk. Niet alleen wordt je dan beter, je kunt het ook nog laten zien in je portfolio. Samenwerken met modellen kan ook nog gewoon, mits je je houdt aan de regels van de overheid (komt neer op: geen handen schudden, minimaal 1,5 meter afstand bewaren en geen (grote) groepen vormen). Maar wellicht volstaat voor vrij werk wel een product dat je al hebt of je zus die je toch iedere dag al ziet.

2.7: Tijd voor alle extra’s

Zelf heb ik een gigantische lijst aan actiepunten met een lage prioriteit. Een paar voorbeelden:

  • Maak een database aan van belangrijke mensen uit je netwerk, zoals MUA’s, modellen, locaties, stylisten etc.
  • Maak een financieel overzicht van 2019: wat zijn je top 5 klanten en top 5 type opdrachten?
  • Zorg voor backup’s van je foto’s: de meeste fotografen hebben dit slecht op orde.
  • Privacy statement en algemene voorwaarden updaten.

2.8: Investeer in je gezondheid

Zelf heb ik de afgelopen 3 jaar heel hard gewerkt. Veel mensen om mij heen waarschuwden mij voor een burn-out. Gelukkig is het nooit zo ver gekomen. Helaas hebben mensen zoals ik een crisis als deze nodig om bepaalde zaken in te zien. In de eerste 2 weken van de crisis heb ik niet heel veel gedaan. Geeft ook helemaal niet. Daarna begon het toch weer te knagen en inmiddels heb ik al aardig wat gedaan en heb ik de flow weer te pakken.

Maak ik nog steeds die 55-70 uur per week die ik voorheen maakte? Nee. Het is nu eerder 32-40 uur – voor mij een soort vakantie en een prima balans. Er is ook maar één logische verklaring als je je verveelt in deze tijd: geen motivatie. En dat moet je toch echt bij jezelf zoeken, want deze vervelende crisis biedt ook juist gigantisch veel kansen en mogelijkheden.

Dus, wat is verstandig om te doen? Begin met meer te bewegen. Ik ben er nog steeds schuldig aan dit te weinig te doen, al lukt een push-up of 30-40 per dag gemiddeld wel. Waar ik wel erg blij mee ben: ik kook eindelijk weer. De afgelopen maanden en eigenlijk jaren at ik vooral buiten de deur en tussendoor op allerlei plekken. Vast herkenbaar voor andere drukke fotografen als ik. Gezond eten is dan best lastig. Toen ik een jaar geleden mijn huis had gekocht, kookte ik er minder dan ééns per maand gemiddeld. Nu kook ik bijna dagelijks. Scheelt een hoop geld en is veel gezonder. Goed slapen is ook een goede gewoonte, als ook ritme bewaren. Ik probeer iedere ochtend toch nog naar mijn studio/kantoor te komen (rond 10:00).

Stap 3: Meer inkomsten

Eigenlijk wil ik – als echte ondernemer – dit op één zetten: ga opzoek naar nieuwe manieren om meer inkomsten te genereren.

3.1: Differentieer je dienstverlening

Andere fotografen zijn vaak verbaasd over waarom ik zo veel verschillende diensten aanbied (top 3: bedrijfsfotografie, portretfotografie en productfotografie). Deels doe ik dat omdat ik het simpelweg leuk vind. Het houdt mij scherp. Maar het is ook altijd een deel van mijn business instinct geweest: spreid het risico. Uiteraard had ik een crisis als deze nooit voorspeld, maar een reguliere economische recessie zag ik al jaren aankomen (logisch, het is een cyclus). Los van het spreiden van risico en seizoensfluctuaties is het ook mooi om te kunnen up-sellen bij je huidige klanten.

Werk je vrijwel alleen als eventfotograaf? Dan heb je de komende 12-24 maanden een groot probleem. Sommige andere specialisaties hebben relatief weinig last van cirsis. Ik schreef hier onlangs nog over: fotografie in de “1,5 meter economie” waarbij ik o.a. uitleg welke sectoren binnen de fotografie wel of niet door kunnen en met welke aanpassingen. Deze tip gaat natuurlijk uitstekend samen met tip 2.1 van hierboven: investeer in jezelf (kennis).

3.2: Kom zelf met initiatieven bij je huidige klanten

Denk aan zaken waar de klant en jij voorheen te druk voor waren. Misschien is daar nu wel tijd (en hopelijk ook budget) voor. Zo moet ik nog wat gebouwen van buiten schieten, al een tijdje. Nu komt dat goed uit. Ook heb ik een klant voorgesteld om te helpen bij video boodschappen van de CEO. Een crisis als deze als vraagt om regelmatige updates naar het personeel. Of misschien kun je een serie maken over hoe mensen bij bedrijf X thuis zitten te werken en wat daar allemaal bij komt kijken. Verder ga ik al mijn bruiloft klanten voorstellen om een video opname te maken van de ceremonie, inclusief audio van alle speeches etc. Dat is nu des te belangrijker omdat ik verwacht dat bruiloften straks – in het klein – wel weer doorgaan, maar de ouderen (lees: opa’s en oma’s) thuis blijven. Denk in oplossingen, niet in beperkingen.

3.3: Verkoop overbodige gear

Ik weet niet hoe het precies met jou zit, maar ik heb nogal veel fotografie-gerelateerde spullen. Daar hebben ze ook een mooi woord voor: GAS (Gear Acquisition Syndrome). Ik voorspel wel dat verkopen nu minder makkelijk zal gaan dan normaal, en waarschijnlijk tegen een iets lagere betaling dan normaal. Maar toch. Wellicht kun je nog € 2-3.000 aan cashflow vrijmaken door het een en ander te verkopen. Zelf wil ik – voor de juiste prijs – nog van wat overbodige gear af, waaronder een Canon 5DIII, Canon 7DII en Sigma 120-300 mm f/2.8 SPORTS.

3.4: Passief inkomen

Je kent ze wel: mannetjes die roepen hoe chill passief inkomen wel niet is. En ook al vind ik hun voorkomen doorgaans zeer irritant, ze hebben wel gelijk. Zelf heb ik een aantal websites waar ik – passief – wat geld mee verdien. Is het veel? Niet echt, maar wel genoeg op een gemiddelde studio te kunnen betalen. En is het dus toch iets. Zelf doe ik met name aan affiliate marketing en een beetje AdSense. Andere – voor fotografen interessante bronnen van passief inkomen zijn:

Stap 4: Steun van de overheid

Als ik BNR mag geloven is er een grote groep ondernemers die, vanuit principes en ondernemerschap, er niet aan moeten denken om hulp van de overheid te krijgen. Ik denk dat het in de praktijk wel meevalt. En ik weet al helemaal zeker dat dat onder fotografen over het algemeen geen enkele issue is. Hier een overzicht van de hulp die je kunt krijgen.

4.1: TOZO regeling 

De Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers (TOZO) is er voor zelfstandigen (dus ook ZZP-ers) en biedt een inkomensondersteuning aan. Het is een aanvulling voor maximaal 3 maanden van je weggevallen inkomsten, tot maximaal € 1.500 (voor de meesten echter rond de € 1.000). Via deze regeling kun je leningen aanvragen tegen gunstige voorwaarden. Aanvragen gaat via de gemeente en ook met terugwerkende kracht. Dit betreft een gift van de overheid en je hoeft dit bedrag – mits je aan de voorwaarden voldoet – ook niet terug te betalen. Meer informatie en voorwaarden:

 

4.2: TOGS regeling

De Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS) is een regeling waarbij de overheid kijkt naar je hoofdactiviteit (volgens het handelsregister van de KVK) en de daar bijbehorende SBI-code om je, mits je voldoet aan de eisen, eenmalig met € 4.000 tegemoet te komen. De SBI-code van ons vakgebied is 74201 en is onlangs – mede door de lobby van o.a. Dupho – toegevoegd aan de lijst. De voorwaarden zijn echter best streng en veruit de meeste fotografen zullen hier niet aan voldoen, met name omdat de meeste fotografen niet zo veel vaste laten hebben (minimaal € 1.333 excl. BTW p.m.) Zelf voldoe ik wel aan de eisen. Echter zijn hoge vaste lasten niet bepaald fijn in deze periode. De regeling is vanaf 15 april aan te vragen. Meer informatie en voorwaarden:

 

4.3: Uitstel van belastingen

Deze is tweeledig. Enerzijds kun je uitstel aanvragen voor je omzetbelasting en anderzijds ook van je inkomstenbelasting (kon altijd al, tegen een kleine rente). Ik hoor hier bijna niemand over praten, maar bij mij is dit juist de grote hulp. Uitstel is natuurlijk geen afstel, maar ervan uitgaand de dat de boel straks weer enigszins gaat draaien komt dat wel goed. En ja, de overheid heeft zich heel flexibel en gul naar ons opgesteld, al is het voor sommigen natuurlijk nooit genoeg. Ik verwacht dat je de komende jaren nog wel regelingen kunt treffen voor het terugbetalen van met name de inkomstenbelasting.

4.4: Overige regelingen

En alsof dit allemaal nog niet genoeg was heeft de overheid nog een aantal andere regelingen waar je eventueel gebruik van kunt maken. Zo kan de overheid een heel groot deel van de salarissen van je personeel betalen. Echter komt dit onder fotografen zelden voor, dus zal ik hier niet verder op ingaan.

Privé en zakelijk lopen vaak door elkaar

Veruit de meeste fotografen zijn ZZP-ers (ofwel freelancers en in meer juridische termen: eenmanszaken). Hoe je het ook precies noemt: zakelijk ben je met je privé vermogen aansprakelijk. In de praktijk lopen veel zaken op het gebied van privé en zakelijk door elkaar. Denk aan een telefoonabonnement die je deels privé gebruikt en deels zakelijk. Of je glasvezel aansluiting, laptop et cetera.  De lijst gaat maar door en door.

Daarbij ben je dus met je privé vermogen aanspreekbaar als je zakelijk gezien schulden maakt. Een privé besparing is dus eigenlijk net zo goed een zakelijke besparing en een zakelijke besparing is net zo goed een privé besparing. Daarom hier nog een paar tips om op privé vlak te besparen waar ik zelf op ben gekomen (besparen op boodschappen en luxe aankopen kun je natuurlijk zelf ook bedenken):

  • Heb je een lening bij DUO? Je kunt deze pauzeren/uitstellen.
  • Switch van TV/internet abonnement: vaak krijg je dan 2-3 maanden gratis.
  • Teruggave hypotheekrente per maand instellen i.p.v. per jaar: direct voordeel.
  • Switch van energieleverancier en profiteer van welkomstkortingen die flink oplopen.
  • Ga goed na wat voor abonnementen je hebt: Spotify, Netflix, YouTube Premium, HBO, NPO Plus etc.
  • Je hoeft niet altijd op te zeggen: soms kun je ook downgraden van bijv. 4K naar “slechts” Full-HD op Netflix.
  • Goede doelen zeg ik niet op. We hebben het beter gehad dan nu, klopt. Maar we behoren nog steeds tot de top 1%.

Slotwoord en overig advies voor fotografen

Één ding is zeker: er gaat een hoop veranderen de komende 12-24 maanden. Sommigen voorspellen zelfs dat bepaalde gebruiken – zoals handen schudden – zelfs voorgoed gaan veranderen.

Nog een paar punten voor mijn collega fotografen en andere creatieven:

  • Respecteer de regels van de overheid: bewaar voldoende afstand en vermijd handen schudden/groepsvorming.
  • Let goed op je hygiëne en zorg voor een goede mondkap, desinfecterende gel en wegwerphandschoenen.
  • Specialiseren is goed, maar risico’s spreiden over verschillende specialismen kan ook verstandig zijn.
  • Kleine teams op locatie worden belangrijker, dus wellicht moet je ook meer zelf doen i.p.v. samen.
  • Meer in je eentje doen kan voor mindere kwaliteit zorgen: is dat per se erg en hoe beperk je dat?
  • Denk in oplossingen: hergebruik eerder gemaakte beelden en mix deze met nieuwe beelden.
  • Denk creatief: hoe kun je de illusie wekken van bezoekers zonder dat die er echt zijn?
  • Last but not least: wees positief en denk in oplossingen. Je bent ondernemer!